در اروپا چگونه از استارتاپ ها حمایت میشود؟

مرور آنچه در کشورهای موفق برای حمایت یا حداقل جلوگیری از مانع‌تراشی در مسیر استارتاپ‌ها انجام‌ می‌شود، مفید خواهد بود. اروپا در این حوزه اقدامات جالب‌ توجهی کرده و مرور این تجربه قطعاً مفید است.

“استارتاپ” از جمله کلیدواژه‌های متداول و محبوب این روزهای اقتصاد ایران است. مسئولان اصرار دارند برای به رخ‌کشیدن اطلاعاتشان از آنچه در جهان می‌گذرد در سخنرانی‌ها و مصاحبه‌هایشان دائما از این کلیدواژه استفاده‌کنند و جوانان فراوانی هم با خواندن سرگذشت استارتاپ‌های موفق دنیا، شانسشان را برای تبدیل شدن به یک کسب‌ و کار موفق امتحان کنند. در این میان پاگرفتن چند نمونه در کشور در حوزه حمل‌ و نقل و … انگیزه‌ها را بیشتر هم کرده‌ است.

سؤال اما این است که ساختار تصمیم‌سازی و بروکراتیک در ایران و محیط کسب‌ و کار اجازه رشد استارتاپ‌ها را می‌دهد؟ و اگر چنین زمینه‌‌هایی دستکم به صورت بالقوه وجود دارد برای بالفعل کردن آن‌ها چه باید کرد؟

مرور آنچه در کشورهای موفق برای حمایت یا حداقل جلوگیری از مانع‌تراشی در مسیر استارتاپ‌ها انجام‌ می‌شود، مفید خواهد بود. اروپا در این حوزه اقدامات جالب‌ توجهی کرده و مرور این تجربه قطعاً مفید است.

بررسی‌ها نشان‌ می‌دهد تنها سه درصد از شرکت‌های تازه تأسیس در اروپا رشد می‌کنند اما همین ۳ درصد وقتی موفق می‌شوند، مؤثرترین عامل ایجاد شغل در اروپا هستند چنانکه نیمی از مشاغل جدید را تنها شش درصد تمام شرکت‌ها ایجاد می‌کنند و بخش بزرگی از این شش درصد سهم استارتاپ‌هایی است که رشد کرده‌اند.

مدیران استارتاپ‌ها و شرکت‌های تازه رشد کرده، دسترسی به منابع مالی، تبعیت از مقررات گوناگون و یافتن شرکای تجاری مناسب را موانع اصلی در کار تجارت می‌دانند.

این در حالی است که اتحادیه اروپا همواره در تلاش است محیط تجاری مناسبی را برای شرکت‌های تازه تأسیس بوجود آورد و به آن‌ها کمک کند رشد و در مقیاس بزرگتری تجارت کنند. این تلاش‌ها شامل حمایت از نوآوری، فراهم آوردن تسهیلات مالی و دادن شانس دوباره به کارآفرینان واقعی و همچنین ساده کردن مقررات مالیاتی است.

اقداماتی نیز که از سطوح پایین انجام می‌شود رو به گسترش است که یک نمونه‌اش “شبکه شرکت‌های تازه تأسیس اروپا” است. این شبکه به کارآفرینان کمک می‌کند کارشان را شروع کنند، آن را گسترش دهند تا در نهایت شرکتی موفق باشند.

آمارها نشان‌ می‌دهد در اروپا نوآوری و روحیه کارآفرینی کم نیست با این وجود تنها ۴۰ درصد شرکت‌های نوپا می‌توانند هفت سال اول را که برای هر شرکتی دوره‌ای حساس بحساب‌ می‌آید، پشت سر بگذارند.

کارن بوئرس از مدیران شبکه استارتاپ‌های اروپا در این باره می‌گوید: “می‌توان به دو علت عمده برای شکست شرکت‌های نوپا اشاره کرد؛ ترس از شکست و ورشکستگی و عدم انسجام بازارها. در واقع شرایط به گونه‌ای است که استارتاپ‌ها برای اینکه به شرکتی کاملاً اروپایی تبدیل شوند باید در ۲۸ محیط تجاری مختلف، کار کنند. در نتیجه شرکت‌های تازه تأسیس نمی‌توانند توان بالقوه‌ خود را محقق کنند”.

او درباره ویژگی‌های اکوسیستم و فضای ایده‌ال برای استارتاپ‌ها می‌گوید: “محیط تجاری مناسب برای استارتاپ‌ها چهار ویژگی دارد؛ اول مشتری است، دوم استخدام افراد مستعد، سوم الگو قرار دادن شرکت‌های تازه تأسیس و کارآفرینان دیگر و ویژگی چهارم هم داشتن سرمایه‌گذارانی است که بخواهند سرمایه‌شان را در حوزه رشد این شرکت‌ها به کار بیندازند”.

اتحادیه اروپا برای خلق چنین محیط‌های تجاری، گستره وسیعی از ابزارهای کمکی برای نوآوری و دسترسی به منابع مالی فراهم کرده‌ است. هدف هم این است که به کارآفرینان ناموفق شانس دوباره داده شود و کار گرفتن مالیات نیز ساده‌تر شود.

نمونه‌ای از یک شرکت جان‌سخت

در این میان اما شرکت‌هایی هم هستند که موفق شده‌اند از این گردنه دشوار عبور کنند. یکی از این نمونه‌ها، شرکتی موسوم به “تیم لیدر” که در سال ۲۰۱۲ میلادی در بلژیک تاسیس شد به کمک شبکه استارتاپ‌های اروپا توانسته است بر موانع پیروز شود.

این شرکت یکی از موفق‌ترین شرکت‌های تازه تاسیس طی سال‌های اخیر در بلژیک بوده‌ است. کار شرکت، ارائه خدمات از جمله برای مدیریت ارتباط با مشتری و مدیریت پروژه و همین‌طور صدور صورت‌حساب است. این برنامه‌ها از طریق شبکه و در ابر نرم‌افزار یا همان رایانش ابری در اختیار شرکت‌های طالب این خدمات قرار می‌گیرد. این شرکت دیگر تازه تأسیس بحساب نمی‌آید و وضعیت مستحکمی در بازار دارد. معاملات آن طی دو سال، حدود ۱۰ برابر شده و از آستانه بحرانی که گاهی برای بسیاری از شرکت‌های تازه تأسیس، کشنده عمل می‌کند، گذشته است.

مدیرعامل این شرکت در تشریح علل موفقیت آن پس از پنج سال می‌گوید: “در عرض پنج سال کارمان را گسترش دادیم و از بازار بلژیک شروع کردیم و اکنون در شش کشور اروپایی حضور داریم. ۱۷۰ کارمند داریم. روزانه ۴۰ تا ۵۰ هزار نفر از حساب کاربری خود روی سکوی محاسباتی ما استفاده می‌کنند”.

او می‌گوید: “به کمک شبکه استارتاپ‌ها در اروپا اکنون می‌توانیم به کنفرانس‌های بین‌المللی برویم و با مشتریان بالقوه و همین‌طور استعدادهای تازه و سرمایه‌گذاران احتمالی ملاقات کنیم و علاوه بر این با محیط تجاری هر محل آشنا شویم و با سازمان‌هایی که می‌توانند به رشد آینده ما کمک کنند، تماس برقرار کنیم”.